Պ Ա Տ Գ Ա Մ
Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. ԱՐԱՄ Ա. ԿԱ­ԹՈ­ՂԻ­ԿՈՍԻ
ՄԵ­ԾԻ ՏԱՆՆ ԿԻ­ԼԻԿ­ԻՈՅ

 

 

Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան

Թեմակալ Առաջնորդներուն,

հոգեւոր դասուն,

Ազգային Իշխանութեանց եւ

մեր ժողովուրդի զաւակներուն

 

Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան Անթիլիասի Մայ­­րա­վանքէն հայրապետական օրհնութեամբ, քրիստոնէա­կան ջերմ սի­րով եւ ազգային վառ ապրումներով կ’ողջունենք Ազգ. Ընդհա­նուր Ժո­ղովը, Ազգ. Կեդրոնական Վարչութեան Կրօ­նական ու Քա­ղա­քական ժողովները, Թեմակալ Առաջ­նորդ­­ները, հոգեւոր դասը, Ազգ. իշխա­նութիւնները եւ մեր ժողովուրդի սիրելի զաւակ­ները։

 

Խոր գոհունակութեամբ կ՚ուզենք հաստատել, որ իւրաքանչիւր տարի մեր ժողովուրդի կեանքին հետ անմիջական աղերս ունեցող արժէք մը կամ երեւոյթ մը լուսարձակի տակ բերելու Մեր հաս­տատած աւանդութիւնը կը շարունակէ լայն արձագանգ գտնել մեր կեանքէն ներս։ Ինչպէս գիտէք, 2019 տարին հռչակած էինք «Հայ Մամուլի Տարի»։ Արդարեւ, ո՛չ միայն համասփիւռքեան մակար­դակի վրայ, այլ նաեւ համահայկական մաշտապով հայ մամուլը դարձաւ մեր ժողովուրդի զաւակներուն ու յատկապէս մեր մամլոյ օրկաննե­րուն, հոգեւոր դասուն, լրագրողներուն, մտաւորական­ներուն, ինչպէս նաեւ ազգային, մշակութային ու կրթական կառոյց­ներու քննար­կումներուն ու մտահոգութիւններուն կիզակէտը։ Այս ծիրէն ներս յատուկ կարեւորութիւն ստա­ցաւ Անթիլիասի Մայրա­վանքէն ներս մեր Ս. Աթոռին նախաձեռ­նութեամբ կազմակերպուած համահայ­կական հա­մա­գումարը։

 

*
*  *

 

Սիրելի՛ ժողովուրդ հայոց,

Երբ կը մտածէինք 2020 տարուան համար, մեր հա­ւաքական մտածումի ու քննարկումի կարեւոր ու այժմէական նիւթ մը լուսար­ձակի տակ բերելու մասին, Մեր մտածման սլաքը ուղղուեցաւ դէպի մեր ժողովուրդի կեանքին մաս կազմող ու յատուկ խնամքի կարօտ հայորդիները։ Մեզի հասած տեղեկութիւններուն համաձայն, յա­տուկ կարիքներ ունեցող մեր զաւակներուն թիւը սկսած է զգալի աճ արձա­նագրել՝ մեր կեանքը դիմագրաւող տնտեսական, ընկերա­յին, առող­ջապա­հական եւ այլ պատճառներու ու ազդակներու հե­տեւանքով։ Հետեւաբար, հրամայական կը նկատենք 2020 տարին հռչա­կել՝

 

ՅԱՏՈՒԿ ԽՆԱՄՔԻ ԿԱՐՕՏ
ՀԱՅՈՐԴԻՆԵՐՈՒ ՏԱՐԻ

 

Արդարեւ, յատուկ խնամքի կարօտ անձեր կը նկատուին ծնուն­դով թերի, ֆիզիքական, մտային կամ հոգեկան թերութիւն, անկա­րողու­թիւն կամ սահմանափակ կարողութիւն ունեցող անձեր՝ ի ծնէ կամ հե­տագային արկածներու հետեւանքով հաշմանդամ դարձած։ Բժշկա­կան տուեալ­ներուն համաձայն, ներկայ ժամանակնե­րուն գոյութիւն ունին աւելի քան 20 տեսակի անկարողութեան կամ թերաճութեան վիճակներ, երեւելի եւ ոչ-երեւելի, ծայրայեղ եւ ոչ-ծայրայեղ։ Անոնց թէ՛ բնոյթը տարբեր է, թէ դրդապատճառը եւ թէ բուժման կերպերը։ Ոմանք բուժելի են, իսկ ուրիշներ ան­բուժելի։ Մօտիկ անցեալին, նման դժուա­րութիւն ունե­ցող անձերը կը բնո­րոշուէին որպէս թերաճ կամ հաշմանդամ։ Այսօր, սակայն, անց­եալի սահմանում­ները ու անուանումները լայն չափով դադրած են եւ անոնց փո­խարէն աւելի մեղմ ու յարգալից բնորոշումներ սկսած են գոր­ծածուիլ։ Օրինակ, մտա­­յին կամ ֆիզիքական անկա­­րո­ղութիւն ունեցող (disabled) բացատրու­թեան փոխարէն այսօր ընդհան­րապէս կը գործածուի “այլա­պէս կարող” (dif­ferently abled) բնո­րոշումը։

 

Փոխուած է նաեւ ընկերութեան մտածելակերպը ու մօտեցումը յատուկ խնամքի կարօտ անձերու նկատմամբ։ Միացեալ Ազգերու Կազմակերպութենէն սկսեալ կրօն­ներ, պետութիւններ ու կազմա­կերպութիւններ յատուկ մասնա­գի­տական կեդրոններ հիմնած են, հիմնադրամներ հաս­­տատած ու զանազան ծրագիրներ մշակած, ինչպէս նաեւ յատուկ միջոցներու դիմած են գործնապէս դիւ­րացը­նելու հա­մար անոնց կենցաղակերպը։ Այս­պէս, անոնց մօտե­նալու ու անոնց հետ զրուցելու յարգալից ձե­ւեր ու արտա­յայ­տու­թիւններ որդեգրուած են. փողոցներու, շէնքերու ու հան­րային կեդ­րոններու մէջ յատուկ կար­գադ­րու­թիւններ եղած են. օդակայան­ներէն սկսեալ մինչեւ այլ փո­խադ­րա­միջոցներ, յարմարաւէտ միջո­ցառումներու դիմած են. հանրա­յին հաւաքներու մէջ առաջնահեր­թութիւն սկսած է տրուիլ. տեղական թէ միջազգային յանձնախում­բերու, ձեռնարկ­ներու, ծրագիրներու ու աշխա­տանք­ներու մէջ սկսած են ներառուիլ։ Եւ այսպէս կարելի է երկար թուել շարքը այս ուղղութեամբ առնուած գործնական քայ­լերուն։

 

Անհրաժեշտ է նաեւ աւելցնել, որ ներկայ ընկե­րութիւնը կարեւո­րութեամբ կը շեշտէ հաւասարութեան սկզբունքը։ Այլ խօսքով՝ յա­տուկ խնամքի կարօտ անձեր հարկ է որ հաւասար իրաւունքներ ու պարտաւորութիւններ ունենան ընկերութեան կեանքի բոլոր մար­զերէն ներս ու բոլոր մակար­դակներու վրայ։ Անոնց քաղաքացիա­կան իրա­ւունքներու դոյզն ան­տե­սումն իսկ կը նկատուի խտրա­կանութիւն ու անարդարու­թիւն, եւ նո՛յնիսկ, կարգ մը երկիրներէ ներս՝ քրէական յան­ցանքի համազօր վերաբերում։ Միացեալ Ազգերու Կազմա­կեր­պութեան կողմէ 1992 թուին Դեկտեմբեր 3-ը հռչակուած է «Հաշ­մանդամներու օր»։ Միաժամանակ, յատուկ հռչակա­գիր մը որ­դեգրուած է (Convention on the rights of persons with disabi­lities) անոնց իրա­ւունքները պաշտպանելու եւ հոգածու վերաբերում ցու­ցաբերելու անհրաժեշտութիւնը շեշտող։ Միաց­­եալ Ազգերու Կազ­մա­կեր­պու­թիւնը նաեւ 1983-93 տասն­ամ­եակը հռչա­կած էր «Հաշման­դամ­ներու 10-ամեակ» (UN Decade of disabled persons)։ Արդարեւ, բազմազան են ու այլազան միջազգային հա­մայն­քին կողմէ առ­նուած իրաւական ու գործնական քայլերը։

 

Բնականաբար, ֆիզիքական կամ հոգե-իմացական թերութիւն­ներ ունեցող անձերու ներկայութիւնը ընկերութեան կեանքէն ներս նոր երեւոյթ չէ։ Հին Կտակարանին մէջ կը հանդիպինք ֆիզի­քական թերութիւն ունեցող նոյնիսկ կարեւոր դէմքե­րու։ Այսպէս, Մովսէս մար­գա­րէն կը կակազէր, Սամսոն կոյր էր։ Յարաբերաբար նոր ժա­մանակներուն, կարելի է յիշել Միացեալ Նահանգներու նախագահ­ներէն՝ Ֆրանքլին Ռուզ­վելթը, որուն երկու ոտքերը անշարժութեան մատնուած էին, հանրածանօթ գրող Ակաթա Քրիսթին, որ յի­շելու տկարութիւն ունէր, աշխարհահռչակ երաժիշտ Պեթ­հո­վէնը, որ խուլ էր, հռչա­կաւոր գեղանկարիչ Վան Կոկը, որ մտա­յին խան­գարում ունէր, հանրածանօթ քիմիագէտ Ալպերթ Այնշթայնը, որ հոգե­կան խան­գարումներէ կը տառա­պէր։ Այս եւ նման ֆիզիքական, մտա­յին կամ հոգեկան դժուա­րութիւն­նե­րով աշխարհ եկած կամ յետոյ անկար դարձած, բազմաթիւ անձեր մեծ ղեկավարներ դարձած են եւ զա­նազան մարզերէ ներս եզակի իրագործումներ կատա­րած։ Այսօր եւս նման անձեր կը գործեն բոլոր ազգերու կեան­քէն ներս։

 

Ներկայ ժամանակներուն, յատկապէս ահաբեկչութեան, պատե­րազմներու ու զանազան արկածներու հետեւանքով յատուկ խնամ­քի կարօտ մարդոց թիւը սկսած է բազմանալ։ Վիճակագրական վերջին տուեալներուն համա­ձայն, անոնց թիւը շուրջ 600 միլիոն է։ Եթէ անցեալին, ինչ-ինչ պատճառներով ընկերութենէ հեռու կը պահուէին կամ ենթա­կաները իրե՛նք իրենց ունեցած ֆիզիքական թերութիւն­ները թաքուն կը պահէին, այսօր, փաստօրէն նման պա­տեր քան­դուած են ու մտայնութիւններ փոխուած։ Ներկայ ընկերու­թիւնը զանոնք իր անբաժան մասը կը նկատէ՝ համահաւասար պարտա­ւորութիւններով ու իրաւունքներով։

 

Ի՞ՆՉ Կ’ԸՍԷ ԱՍՏՈՒԱԾԱՇՈՒՆՉԸ ԱՅՍ ՄԱՍԻՆ

 

Բնականաբար, որպէս քրիստոնեաներ, մեր կեանքին առնչուած երեւոյթներու ու մտահոգութիւններու գծով ճիշդ ուղղութիւն ստա­նալու համար հարկ է դառնանք աստուա­ծային յայտնու­թեան աղ­բիւրը ու քրիստոնէական հաւատքին հիմքը եւ ուղե­ցոյցը նկատուող Աստուածաշունչին։

 

Աստուածաշունչին մաս կազմող բոլոր գիրքերը՝ Ծննդոցէն սկսեալ մինչեւ Յայտնութիւն, լեցուն են այնպիսի արտայայ­տու­թիւններով ու բնորոշումներով, դէպքերով ու դէմքերով, որոնք զանազան կերպերով ու շեշտաւորումներով կը վկայեն ոչ միայն ընկերութեան կեանքէն ներս ֆիզիքական կամ մտային թերու­թիւն­ներէ տառապող անձերու ներկայութեան մասին, այլ նաեւ անոնց նկատմամբ թէ՛ մարգարէ­ներուն՝ Հին Կտակա­րանին մէջ, եւ թէ Աստուծոյ Որդւոյն ու ապա Առաք­եալներուն՝ Նոր Կտակարանին մէջ, ցուցաբերած հոգածու մօտեցման մա­սին։ Արդարեւ, հպանցիկ ակնարկ մը Աստուածաշունչի էջե­րուն վրայ նետուած, յստակօրէն կը պարզէ այս ուղղու­թեամբ քրիստոնէական կրօնի ուսու­ցումը։ Հետեւաբար, հարկ չենք նկատեր մանրամասն անդրադառնալու այս մասին։ Սակայն, կ’ու­զենք կարեւորութեամբ ընդգծել հետեւ­եալ կէտերը.-

 

ա) Աստուածաշունչը ֆիզիքական թերութիւնը աստուա­ծային պատիժ չի նկատեր, այլ երկրաւոր կեանքին առնչուած երեւոյթ մը։ Նման կացութեան ենթարկուած անձերուն Աստուած, որպէս Երկ­նաւոր Հայր, յատուկ գուրգուրանքով կը մօտենայ։ բ) Աստուա­ծա­շունչը կը շեշտէ, որ մարդը անկատար է, իր մէջ կը կրէ ադամական մեղքը. Աստուծոյ Որդին մարդա­ցաւ, որպէսզի մարդը ազատագրէ մեղքին ու չարին տիրապե­տութենէն։ գ) Մարդու ունե­ցած թերու­թիւնները կը նկատուին առիթ ու մարտահրաւէր՝ մար­դուն հա­ւատքն ու յոյսը Աստուծոյ նկատմամբ աւելի զօրացնե­լու։ դ) Քրիս­տոսի փրկագործական առա­քելութեան մաս կը կազմէր նաեւ մար­դու ունե­ցած ֆիզիքական թէ այլ թերութիւններուն բժշկու­թիւնը։ Արդարեւ, բազմաթիւ են այն դրուագները, ուր հաւատքի մղու­մով Քրիստոսին մօտեցող անդա­մալոյծներ, կոյրեր, հաշման­դամ­ներ, կաղեր, խուլեր եւ համրեր բժշկութիւն ստացան։

 

Նոյն մօտեցումը ունեցան Քրիստոսի առաքեալները։ Յատ­կանշական է Քրիստոսը հալածած ու իր տեսողութիւնը կորսնցուցած Պօղոս Առաքեալին վկայութիւնը այս մասին։ Նոյն մօտե­ցումը ունեցաւ եկեղեցին դարերու ընթացքին։ Քրիստոնէական հաւատքը մեկնաբա­նե­լու եւ ուսու­ցանելու կոչուած աստուածա­բա­­նութիւնը եւ բա­րոյա­գիտութիւնը կը շեշտեն, թէ ֆիզիքական, հոգե­կան ու մտային տարածքները մարդուն մէ՛կ ամբողջութիւն կը կազ­մեն։ Այս շրջագծին մէջ հարկ է մեկնաբանել Պօղոս Առաքեալի կողմէ նկարագրուած «փառաւորեալ մարմին»ի (Ա.Կր 15.35-58) գաղա­փարը։ Հետեւաբար, ֆիզիքական իմացական թէ հոգեկան թերու­թիւն­ներ ունեցող անձերուն օգնելը, քրիստո­նէական հա­ւատքին էական ուսու­ցումներէն մէկն է։ Այս գիտակ­ցու­թեամբ դա­րեր շարու­նակ գրած ու պատգամած են եկեղեցւոյ հայ­րերը։ Հայ­րաբանական գրականութիւնը լեցուն է բազմաթիւ նման տուեալ­ներով։

 

Այսօր եւս, քրիստոնէական աշխարհը ընդհանրապէս ու եկե­ղեցին մասնաւորաբար, հետեւելով աստուածաշնչական ուսուցում­ներուն եւ եկեղեցւոյ հայրապետներու վկայութիւն­ներուն ու յորդոր­ներուն, խնամքի կարօտ անձերուն յատուկ ուշադրութիւն կը դարձնէ եւ զանազան ծրագիրներ կը մշակէ։ Եկեղեցիներու Համաշ­խարհային Խորհուրդին, ինչ­պէս նաեւ շրջանային միջ-եկե­ղեցական խորհուրդ­ներու ու կազմակերպու­թիւններու աշխատանքներուն ու նախա­ձեռ­նութիւններուն մէջ կարեւոր տեղ տրուած է անոնց, ինչ­պէս նաեւ կա­նոնագրու­թիւն­ներուն մէջ յօդուածներ ներառուած են, որպէսզի անոնք գործնապէս մասնակից դառնան միջ-եկեղե­ցական շարժու­մին։

 

ՅԱՏՈՒԿ ԽՆԱՄՔԻ ԿԱՐՕՏ ՀԱՅՈՐԴԻՆԵՐՈՒՆ ՆԵՐԿԱՅՈՒԹԻՒՆԸ ՀԱՅ ԿԵԱՆՔԷՆ ՆԵՐՍ

 

Ինչպէս որեւէ ազգի կամ ընկերութեան պարագային, բնականա­բար հայ կեանքէն ներս եւս եղած են ու կան յատուկ խնամքի կարօտ անձեր։

 

Մեզի փոխանցուած տեղեկութիւններուն համաձայն, Հա­յաս­տանի մէջ հաշմանդամ նկատուող անձերուն ընդհանուր թիւը կը հասնի շուրջ 189,400-ի, բաժնուած զանազան խմբա­ւորում­ներու՝ ըստ իրենց ֆիզիքական, մտային կամ հոգեկան տկարու­թիւն­ներուն եւ տարիքին։ 2010-ին Հայաս­տանի պետու­թիւնը վա­ւերա­ցուցած է Միացեալ Ազգե­րու Կազ­մա­կերպութեան կողմէ հաս­տատուած հաշմանդամ­ներու իրա­ւունք­ները պաշտպանող հռչա­կա­գիրը։ Անոնց իրա­ւունքներու պաշտպանութեամբ կը զբա­ղին աշ­խա­­տանքի եւ ընկերային հարցերու նախարարութիւնը, տե­ղական ինք­նա­­կա­ռավարման մարմինները, Ազգային Ժողովէն ներս՝ յա­տուկ յանձնախումբ մը, ինչպէս նաեւ մարդու իրաւունքներու պաշտ­պա­նութեան լծուած հասարակական շարք մը կազ­մակեր­պութիւններ։

 

Լիբանանահայ համայնքէն ներս ցեղասպանութենէն անմիջա­պէս յետոյ ունեցած ենք համրերու, կոյրերու, խուլերու եւ տարբեր տեսակի հաշմանդամութիւն ունեցող անձերու յատուկ կեդրոն­ներ, որոնք հաստատուած են Զուիցերիացի Հայասէր­ներու Միու­թեան կողմէ։ Յիշեալ կեդրոնները շուրջ երեք տասն­ամեակներ առաջ դադրած են գործելէ, որովհետեւ մէկ կողմէ՝ նման անձերու թիւը նուազած է, միւս կողմէ՝ մասնա­գիտական կեդրոններ պահելու կարելիութիւնները դարձած են շատ դժուար։ Այդուհանդերձ, 33 տարի­ներէ ի վեր Պուրճ Համուտի մէջ կը գործէ Զուարթ­նոց Կեդ­րոնը՝ հայ համայնքի ընկե­րային ծառայողներու միու­­թեան հովա­նաւորութեան ներքեւ։ Կեդ­­րոնէն ներս ներկայիս զա­նազան դժուա­րու­թիւններ ունեցող շուրջ 35 փոք­րիկներ ու պա­տանի­ներ կը հետե­ւին մասնաւոր դասըն­թացքներու ու վարժութիւն­ներու։

 

Սփիւռքի այլ գաղութներուն մէջ, Մեր ունեցած տեղեկութիւն­ներուն համաձայն, նման կեդրոններ չունինք։ Սակայն, ինչպէս ըսինք, հայ կեանքէն ներս ամէն տեղ, բոլոր տարիքի ու տեսակի յատուկ խնամքի կարօտ հայորդիներ ունինք։ Արդ, կ՚ուզենք հե­տեւեալ յիշե­ցումները ու թելադրութիւնները կատարել.-

 

ա) Մեր պատգամին սկիզբը յիշեցինք, թէ մասնաւոր հոգածու­թեան ու խնամքի կարօտ անձերուն պէտք չէ մօտենալ խտրական ոգիով կամ անտեսելով զանոնք, այլ՝ որպէս համահաւասար իրա­ւունքներ եւ պարտաւորութիւններ ունեցող անձեր։ Անոնք պէտք է զգան, ինչպէս նաեւ մենք պէտք է գիտակցինք, որ այդ դժուար պայման­ները պատճառ չեն կրնար ըլլալ, որ իրենք ան­տեսուին եւ հեռու մնան մեր հաւաքական կեանքէն։

 

բ) Նման պարագաներուն համար առանձին կեդրոններ հաս­տատելը եւ ընկերութենէն հեռու պահելը այսօր հիմնովին շրջուած է բոլոր ընկերութիւններու մօտ։ Անոնք կ՚ապրին իրենց ընտա­նիք­նե­րուն հետ՝ անհրաժեշտութեան պարագային բժշկական խնամք ստանալով։ Մենք եւս նոյն մօտեցումը պէտք է ունենանք։

 

գ) Հետեւողական աշխատանք պէտք է տանինք ու անհրաժեշտ միջոցներ ստեղծենք, որ անոնք մեր հաւաքական կեան­քէն ներս մնայուն ու գործօն ներկայութիւն դառնան։ Հարկ է որ մեր վերա­բերումով վստահութիւն ներշնչենք անոնց, թէ իրենք մեր կեանքի լուսանցքին չեն պատկանիր, այլ՝ մայր էջին, եւ ամբող­ջական կեր­պով մասնակից են մեր համայնական կեանքին։

 

դ) Ինչպէս մատնանշեցինք, ներկայ ընկերութիւնը հաշմանդա­մութիւն ունեցող անձե­րուն կեանքը ու աշխա­տան­քը դիւրացնող զանազան գործնա­կան միջոցներու դիմած է։ Նոյն մօտե­ցումը պէտք է ունենանք նաեւ մենք մեր կեանքի զանազան բնա­գա­ւառ­ներէն ներս ու յատկապէս մեր հան­րային ու հաւա­քական կեանքին առնչուած կեդրոններուն ու կառոյց­ներուն գծով՝ առաւելագոյն չա­փով դիւրացնելով անոնց առօրեան։

 

ե) Այսօր գիտութիւնը փաստօրէն լայն դիւրութիւններ կ’ըն­ծայէ նման դժուար վիճակներու մէջ գտնուող անձերուն։ Հե­տե­ւաբար, մեր գերագոյն ճիգը պէտք է ի գործ դնենք մասնա­գիտական խնամ­քի կամ բուժման կարելիութիւններ ստեղծե­լու այն պարագաներուն համար, որոնք կը կարօտին մնայուն կամ ժամա­նակաւոր խնամքի։

 

զ) Մեր կազմակերպութիւններէն, կառոյցներէն ու յանձնա­խում­բերէն ներս հարկ է որ ներառենք զանոնք, յարգանք ու վստա­­հութիւն ցուցաբերելով անոնց նկատմամբ եւ ի հարկին պատաս­խա­­նատուութիւն յանձնելով։ Զանազան երկիր­ներու մէջ անոնք կոչուած են բարձրագոյն պաշտօն­ներու։ Էականը հոգե-իմացական արժա­նիքն է ու կարողու­թիւնը եւ ազգին ծառայելու յանձնա­ռու­թիւնը։

 

է) Ի ծնէ թերի եւ բուժուելու կարելիութիւն ունեցող, յատ­կապէս մանուկներուն ու պատանիներուն նկատմամբ, մասնագիտական ու նիւթա­կան կարելիութիւններ հարկ է որ ստեղծենք՝ անոնց ամբող­ջական բուժման համար։

 

ը) Այն անձերը, որոնք կը գտնուին այնպիսի վիճակներու մէջ, որ չեն կրնար որեւէ աշխատանք կատարել եւ, հետեւաբար՝ եկամուտ ապահովել, մեր ազգը, իր եկեղեցիով, պետա­կա­նութեամբ ու կազ­մակերպութիւններով պարտաւորութիւն պէտք է ունենայ նիւթա­պէս օգտակար դառնալու անոնց։

 

թ) Վերջապէս, մեր ազգին արժանապատուութեան դէմ է մնալ անտարբեր՝ ի տես երեխայի մը, որ դժուարութիւն ունի լսելու, խօսելու, սորվելու կամ քալելու եւ կամ նմանօրինակ այլ դժուարու­թիւններու ենթակայ է։ Մեր ազգին արժանապատուութեան դէմ է փողոց­ներուն մէջ լքուած ֆիզիքական թերու­թիւններ ունեցող ան­տէր ու անօգնական անձերը, Աւետա­րանի առակին նման, տեսնել ու անտարբեր գտնուիլ։ Պէտք է ամէն գնով օգտակար ըլլալ նման վի­ճակ­ներու մէջ տառապող մեր ազգի բոլոր զաւակներուն։ Սա նուիրա­կան պար­տաւորու­թիւնն է իւրաքանչիւր հայու ու ողջ հայու­թեան։

 

Արդ, ի՞նչ է դերը մեր եկեղեցւոյ։ Ֆիզիքական, ընկերային, հոգե­կան դժուարութենէ տառապող անձերու նկատմամբ Քրիս­­տոսի մօ­տեցումը պէտք է մեր եկեղեցւոյ համար դառնայ իր ծառայութեան ուղեցոյցը։ 4-րդ դարու մեր հայրապետներէն Ներսէս Մեծը մեր եկեղեցւոյ կեանքին մէջ կը մնայ խորհր­դանիշ՝ կարիքաւորներու նկատմամբ իր ունեցած նախանձա­խնդրութեամբ ու հոգածու­թեամբ։ Այսօր եւս, մեր եկեղեցին, իր մշակներուն ճամբով եւ ընկերային ու մարդասիրական ծրագիրներու մշակումով, կոչուած է մտնել մեր ընտանիքներէն եւ համայնքներէն ներս եւ իր շրջա­պատին ու պայ­մաններուն հա­մապատասխան կերպով օգտակար հանդիսանալ խնամքի կարօտ հայորդիներուն։

 

Ի՞նչ է դերը Հայաստանի պետութեան։ Նման հայորդի­նե­րուն իրաւունքները պաշտպանելը էական է, անկասկած։ Սակայն, հարկ է որ պետութիւնը նախ մասնագիտական բոլոր միջոցներով օգտա­կար դառնայ անոնց եւ ընկերային թէ նիւթական անհրաժեշտ կա­րե­լիութիւններ ընծայէ, միաժամանակ զանոնք ներառելով պե­տական կառոյցներէն ներս՝ բնականաբար միշտ մեկնելով մաս­նագի­տական ու փորձառական առաւելութիւններու հիման վրայ։

 

Ի՞նչ է դերը մեր կազմակերպութիւններուն։ Մեր կեանքէն ներս գործող կառոյցները ինքնաբաւ չեն. անոնց կարելիու­թիւն­ները սահ­մանափակ են։ Սակայն, Մեր սպասումն է, որ անոնք իրենց առա­ւելագոյն ճիգը ի գործ դնեն օգտակար հան­դիսանալու նման կացու­թեան մատնուած մեր զաւակներուն։

 

Վերջապէս, ի՞նչ է դերը հայ կեանքէն ներս գործող մարդա­սիրա­կան, ընկերային ու առողջապահական աշխատանքներու լծուած, աւելի ճիշդ է ըսել՝ ծառայութեան նուիրուած կառոյցներուն։ Անոնք յատուկ խնամքի կարօտ անձերուն բարձ­րագոյն աստիճանի նուիրուա­ծութեամբ կը ծառայեն։ Պատի՛ւ իրենց։ Զուարթնոց Կեդ­րոնը կենդանի վկայու­­թիւն մըն է այս ուղ­ղութեամբ։ Վստահ ենք, որ վերա­նորոգ հաւատքով ու նուիրու­մով պիտի շարունակեն իրենց ծառա­յութիւնը։

 

Ներկայ տարին Յատուկ Խնամքի Կարօտ Հայորդինե­րու Տարի հռչակելով, հայրապետական սիրով ու օրհնու­թեամբ կոչ կ’ուղղենք.-

 

1) Մեր ժողովուրդին, մեր աղօթք­ներուն, մտածումներուն ու աշ­խատանքներուն մէջ, յիշելու ու մի՛շտ յիշելու նման դժուար կա­ցու­թեան մէջ գործող մեր ազգին բոլոր զաւակները՝ ի Հայաս­տան, յԱր­ցախ եւ ի սփիւռս աշխարհի ու առաւել խո­րացնելու անոնց նկատ­մամբ մեր սէրն ու գուրգուրանքը, հոգա­ծութիւնն ու նախանձա­խնդրու­թիւնը՝ գործնապէս ցոյց տալով, թէ անոնք մեր ազգի կեան­քին անբաժան ու անբաժանելի մասը կը կազմեն։

 

2) Մեր հոգեւոր, պետական, ազգային, բարեսիրական կազմա­կերպութիւններուն, թէ՝ հաւաքական պատասխա­նատո­ւու­թիւն մը ունինք այս հայորդիներուն նկատմամբ եւ հետե­ւաբար, իւրաքան­չիւր կառոյց կոչուած է առաւելագոյն չափով օգտակար հանդիսա­նալ՝ մասնագիտական, ընկերային կամ տնտեսական իմաստով։

 

3) Մեր թեմերու Առաջնորդ Սրբազաններուն ու Ազգ. Իշխա­նու­թեանց, Մեր պատգամէն եկող թելադրութիւններու լոյսին տակ իրենց կարելին կատարելու, որպէսզի գործնապէս օգտակար հան­դիսանան յատուկ հո­գա­ծութեան կարօտ մեր զաւակներուն։

 

4) Մեր ունեւոր ազգայիններուն, որ իրենց ունեցած նիւ­թական կարելիութենէն բաժին մը յատկացնեն դժուարութեան մատնուած մեր ազգի այս զաւակներուն՝ յատուկ հիմնադրամ­ներ հաստա­տելով կամ պետական, եկեղեցական ու ազգա­յին կառոյցներուն ճամբով նիւթապէս օգտակար հանդիսա­նալով։

 

 

Սիրելի՛ ժողովուրդ հայոց,

 

Յիշենք Քրիստոսի պատմած առակը Բարի Սամարացիին մա­սին (Ղկ 10.25-37)։ Անտարբեր չմնանք ֆիզիքական անկարողու­թեան դատապարտուած մեր ազգակիցներուն նկատմամբ, այլ դառնանք Բարի Սամա­րացի։ Վստահ եղէք, որ մեր ազգը աւելի՛ կը հզօրանայ, մեր եկե­ղեցին աւելի՛ կը պայծառանայ, մեր հայրենիքը աւելի՛ կը ծաղկի՝ երբ մեր ազգի կեանքէն ներս աւելնայ թիւը Բարի Սա­մարա­ցիներուն։ Երանի՜ այն ազգայիններուն, որոնց անունը մեր եկեղեցւոյ ու ազգին պատմութեան մէջ կÿարձանագրուի որպէս Բարի Սամարացի։

 

Հայրապետական Մեր պատգամը կ’ուզենք փակել հայ եկեղեց­ւոյ պարզ բայց խորիմաստ աղօթքով.-

 

«Ո՜վ Տէր, մեր Աստուածը, քու ժողովուրդէդ փարատէ՛ ցա­ւերը եւ բժշկէ՛ հիւանդութիւնները. կատարեալ առողջութիւն շնորհէ բոլո­րին՝ քու ամենայաղթ Խաչիդ նշանովը, որով մար­դոց տկարութիւն­ները քու վրադ առիր եւ դատապարտեցիր կեանքի ու փրկութեան թշնա­մին։ Դո՛ւն ես մեր կեանքն ու փրկութիւնը, բարերա՜ր եւ բազումողորմ Աստուած. միայն դո՛ւն կրնաս մեր մեղքերը ներել եւ ցաւերն ու հիւանդու­թիւն­ները վանել մեզմէ, որովհետեւ քեզի ծա­նօթ են մեր կարիք­ները։ Ո՜վ բարիքներու Պարգեւիչ, իւրաքանչիւ­րին կարիքնե­րուն համաձայն՝ քու առատ ողորմութի՛ւնդ պարգեւէ արա­րած­­ներուդ, որոնք միշտ կը փա­ռաւորեն ու կ‘օրհնաբանեն քեզ ամենասո՜ւրբ Երրորդութիւն, այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւի­տենից. Ամէն»։

 

Հայրական ջերմ սիրով,

 

­Աղօ­թա­րար՝

 

 

ԱՐԱՄ Ա. ԿԱ­ԹՈ­ՂԻ­ԿՈՍ

ՄԵ­ԾԻ ՏԱՆՆ ԿԻ­ԼԻԿ­ԻՈՅ

 

1 Յունուար, 2020

Ան­թիլ­ի­աս, Լի­բա­նան